Op de koffie bij: Jos van de Konijnenberg

Dat Nieuw-Guinea een speciale plek heeft in het hart van Jos van de Konijnenberg is zelfs te zien in zijn huis. Een landkaart van het land prijkt aan de muur naast de eettafel. De muur daar tegenover bevat drie ingelijste fotocollages met beelden van zijn vele bezoeken aan het land. “Ik heb het nooit los kunnen laten”, zegt hij daarover.

Jos van de Konijnenberg werd zaterdag 30 oktober onderscheiden met een Koninklijke onderscheiding uit handen van loco-burgemeester Erik de Vries. Dit gebeurde tijdens de reünie voor oud-mariniers, die mede tot stand is gekomen dankzij Jos. In 1959 bracht Jos een heel jaar door in Nederlands-Nieuw-Guinea waar hij zijn basis had op de kleine kazerne in het dorpje Fakfak. Het was onderdeel van zijn dienstplicht. “Maar ik had er geen hekel aan. Ik had zelf verzocht om bij de mariniers te mogen, juist vanwege Nieuw-Guinea. Ik wilde wel het onderste uit de kan. Dat heb ik geweten.” Niet op het gebied van oorlogsvoering, zo verduidelijkt hij. “Gelukkig is dat ons bespaard gebleven. Het zijn heel veel andere dingen die ik nooit heb kunnen en willen vergeten, maar precies beschrijven waarom ik het land nooit los heb kunnen laten, kan ik niet. Het is een gevoel.”

Verdedigen
Vol verhalen blikt Jos terug op zijn tijd in Nieuw-Guinea. “Het was het primitieve leven. De kazerne stond op een hoogte van 110 meter en dat was een stevige klim.” Jos laat foto’s zien om zijn woorden kracht bij te zetten. Een weg lag er niet, het was meer te beschrijven als een zandpad met keien. Zelfs de jeep had het zwaar met de klim. “Met zo’n honderd mariniers moesten we een strook van zo’n 325 kilometer kust verdedigen tegen Indonesische infiltranten.” ‘Belachelijk’,  zo vindt hij nu. “Maar we hadden één medestander. Het oerwoud. Papoea’s kunnen daar leven, dat zijn bosmensen. Maar wij niet.”

Jos vertelt over de patrouilles die hij regelmatig moest maken. Voor elke patrouille kregen ze een opdracht, bijvoorbeeld zoeken of er landingsplaatsen waren voor infiltranten, of verbanduurtje houden in een kamp. “Een patrouille duurde tien dagen, per dag liepen we gemiddeld acht uur. Dat was zwaar, maar we konden het aan. We moesten ook wel, want er was geen weg terug. Je moest verder, of je wilde of niet. Een weg of pad was er niet. De Papoea’s, onze dragers en gidsen, sloegen takjes van de bomen of gaven grote bomen een inkeping in de schors.  Drijfnat van het zweet of van de regen kwamen we bij een kampong (kamp met rieten huisjes). En als we geen kampong konden bereiken, bouwden de Papoea’s een baléh-baléh in de bush. Een bed op palen, met een dak erboven, waar we slangen en insecten konden weren. Sowieso waren de Papoea’s ware oerwoudkunstenaars. Al was iedereen drijfnat van de regen, dan nog vonden zij hout om een vuurtje mee te maken.”

Herinneringen
Thuiskomen was niet gemakkelijk voor Jos. “Ik miste mijn maten, het leven daar, het land. Eigenlijk miste ik alles en ik had het gevoel dat ik mijn verhaal niet kwijt kon. Wanneer ik wat vertelde, voelde ik dat het enorm overdreven overkwam. Je gaat uit dienst, maar vervolgens moest je het zelf maar uitzoeken. Ik ging weer aan het werk bij de Vlisco en het was moeilijk wennen.” In 1980 werd de eerste reünie georganiseerd. Als secretaris-penningmeester is Jos daar vanaf het begin bij betrokken geweest.

Inmiddels is Jos al 22 keer terug geweest naar het land waar hij zo’n bijzondere band mee gekregen heeft. Aanvankelijk om herinneringen op te halen, later om te werken. In 2011 leerde Jos zijn huidige partner Ruth Oeghoede kennen, die zelf in Nieuw-Guinea is opgegroeid en in 1962 met haar familie in Nederland kwam wonen. Vanaf 2012 is het tweetal samen al zes keer naar Nieuw-Guinea geweest om tassen met eten en spullen te brengen voor de allerarmsten. “Bij de reünie organiseerden we een rommelmarkt en veiling om geld in te zamelen. Daarvan kochten we rijst, boter, olie, koffie, melk, thee en wat versnaperingen voor de kinderen. Samen met stukken doek van de Vlisco deelden we dat uit.”

Groepsgevoel
De tijd in de bush heeft het leven van Jos sterk beïnvloed. “Je ging met een groep en moest als groep terugkomen. De onderlinge band was ontzettend sterk en is dat nog steeds. Dat groepsgevoel ben ik nooit meer kwijtgeraakt. Waarschijnlijk ben ik daardoor altijd een verenigingsmens gebleven.” In Mierlo-Hout was Jos altijd een man van het handboogschieten. Bij Houts Welvaren is hij meer dan veertig jaar trouw lid geweest, waarvan tientallen jaren als secretaris en zo’n vijf jaar als voorzitter. Ook was hij een van de belangrijkste kartrekkers voor het realiseren van de eigen accommodatie, die mede dankzij zijn inzet in elf maanden werd gebouwd door de eigen leden. Het deed hem dan ook veel pijn dat hij enkele jaren geleden afscheid moest nemen van ‘zijn cluppie’ vanwege onenigheid met de toenmalige voorzitter. “Mijn maten van de mariniersveteranen wilden de Koninklijke Onderscheiding voor mij en medeoprichter van de reünie in 2014 al regelen, maar kregen toen geen ondersteuning van de voorzitter van Houts Welvaren. Uiteraard kreeg ik dat achteraf pas te horen en dat heeft mij heel veel pijn gedaan.” 

Het is dan ook vol trots dat hij zijn lintje zaterdag 30 oktober alsnog opgespeld kreeg. “Ik had al wel een vermoeden dat er iets was geregeld waar ik niets vanaf wist, maar ik had echt niet verwacht dat het om een onderscheiding zou gaan. Pas toen de loco-burgemeester binnenkwam met de ambtsketen om, ging er iets dagen. Ik had alle geluk van de wereld dat ik op dat moment mijn emoties kon bedwingen, maar ik vond het helemaal prachtig.”

Dit artikel verscheen eerder in de november-editie van Ons Mierlo-Hout Magazine. 

Artikelen die ook interessant zijn voor jou:

Boeken Kristie schrijft

In de krant

Ik stond deze week weer in een aantal lokale kranten in de regio. Voornamelijk vanwege de publicatie van Perfect in de Maat natuurlijk, maar ik vertelde ook over nieuwe plannen. Je kunt het artikel hieronder lezen. Rock & Flirt-serie Kristie Raaijmakers compleet Met het verschijnen van Perfect in de Maat, op dinsdag 10 oktober, is […]

Lees meer
Boeken Kristie schrijft

Nieuwe plannen: April Books

Bij het (bijna) afronden van een serie, is het ook tijd om uit te kijken naar de toekomst. En dat doe ik met een hele grote lach op mijn gezicht, want ik heb een nieuw boekcontract getekend bij April Books! Jullie zijn na de Rock & Flirt-serie dus nog niet van me af, want in het voorjaar […]

Lees meer
Boeken Kristie schrijft

Even voorstellen: Danique en Johan

Ik stel je graag alvast voor aan de twee belangrijkste personen uit Helemaal van Slag.  Danique Deze dertigjarige brunette is al sinds haar vijftiende samen met haar jeugdliefde Glenn. Als blijkt dat hun toekomstideeën niet bepaald op één lijn zitten en Danique een keuze moet maken voor zichzelf of voor haar relatie krijgt ze het […]

Lees meer